Λεπτομέρειες

Κατηγορία: Αρτηριακές Παθήσεις

→ Τι εννοούμε με τον όρο περιφερική αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων;

Με τον όρο αυτό αναφερόμαστε κυρίως στην αθηρωματική νόσο που αφορά το 90% των περιπτώσεων. Η αθηρωματική πλάκα στενεύει ή αποφράσσει τα αγγεία που προσφέρουν αίμα στα κάτω άκρα. Τα αγγεία αυτά είναι η κοιλιακή αορτή, οι κοινές λαγόνιες αρτηρίες οι οποίες διαιρούνται στις έσω και έξω λαγόνιες αρτηρίες, οι κοινές μηριαίες από τις οποίες εκφύονται οι επιπολής και εν τω βάθει μηριαίες αρτηρίες, η ιγνυακή αρτηρία καθώς και τα κνημιαία αγγεία. Αυτό έχει ως συνέπεια την μείωση του διαθέσιμου αυλού του αγγείου και της διαθέσιμης ποσότητας αίματος και οξυγόνου στα κάτω άκρα συγκριτικά με τις ανάγκες του ασθενούς.

→ Ποιοι είναι οι παράγοντες που ευνοούν την δημιουργία και την εξέλιξη των αθηρωματικών πλακών και της περιφερικής αρτηριοπάθειας των κάτω άκρων. Πόσο συχνά συναντάται στον γενικό πληθυσμό;

Οι παράγοντες αυτοί είναι η αύξηση της ηλικίας, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, η αρτηριακή υπέρταση, η υπερχοληστεριναιμία και η νεφρική ανεπάρκεια που προκαλεί εναπόθεση ασβεστίου στα αγγεία. Άλλοι επίσης αναδυόμενοι παράγοντες είναι η ομοκυστείνη(Hcy), η λιποπρωτείνη(α) Lp(a), η C- αντιδρώσα πρωτείνη(CRP) και το ινωδογόνο. Υπολογίζεται ότι 5-10% του ενήλικου πληθυσμού έχει κάποιου σταδίου περιφερική αρτηριοπάθεια αυξανόμενη με την αύξηση της ηλικίας.

→ Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται η περιφερική αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων;

Αν εξαιρέσουμε τις περιπτώσεις που δεν εκδηλώνουν συμπτώματα, και στους οποίους οι βλάβες είναι μικρού βαθμού ώστε να μην επηρεάζουν την καθημερινότητα τους, κυρίως δύο είναι τα στάδια με τα οποία εκδηλώνεται η περιφερική αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων. Η ταξινόμηση κατά Fontaine περιλαμβάνει δύο κυρίως στάδια. Το στάδιο της διαλείπουσας χωλότητας κατά το οποίο ο ασθενής εμφανίζει πόνο κατά την βάδιση σε διάφορα μέρη του κάτω άκρου όπως η γάμπα, ο μηρός ή οι γλουτοί ανάλογα με την προσβαλλόμενη από την βλάβη περιοχή. Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής βαδίζει μια ορισμένη απόσταση και αναγκάζεται να σταματήσει την βάδιση λόγω του πόνου να ξεκουραστεί μερικά λεπτά και να συνεχίσει. Υπάρχει και το στάδιο της κρίσιμης ισχαιμίας κατά το οποίο ο ασθενής πονάει σε ηρεμία κατά την ανάπαυση ή έχουμε την παρουσία εξελκώσεων και γάγγραινας στο άκρο. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει κίνδυνος απώλειας του άκρου.

→ Γιατί είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την ύπαρξη της περιφερικής αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων;

Η περιφερική αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων ακόμα και όταν δεν συνοδεύεται από συμπτώματα συνδυάζεται με αθηρωμάτωση και σε άλλες περιοχές του οργανισμού όπως στις στεφανιαίες αρτηρίες σε ποσοστό που αγγίζει το 50%, στις καρωτίδες αρτηρίες στο 13% και στο 11% έχουμε συνδυασμένη καρωτιδική, στεφανιαία και περιφερική αποφρακτική αρτηριακή νόσο.

→ Υπάρχει κάποια εξέταση διαγνωστική αξιόπιστη, φτηνή και ανώδυνη ώστε να εκτιμήσουμε την ύπαρξη ή μη της περιφερικής αρτηριοπάθειας και τον βαθμό της σε ομάδες πληθυσμού;

Η μέτρηση του σφυροβραχιόνιου δείκτη μπορεί να μας το προσφέρει. Εύκολα και ανώδυνα από τον θεράποντα ιατρό με μία περιχειρίδα και τον ηχοβολέα του Doppler μπορούμε να μετρήσουμε τις πιέσεις των αγγείων στο περιφερικό τμήμα του κάτω άκρου και να τις συγκρίνουμε με αυτές της βραχιονίου αρτηρίας στο άνω άκρο. Ανάλογα τις τιμές μπορούμε να κατανοήσουμε το κλινικό στάδιο. Για παράδειγμα τιμές από 0.9 έως 1.2 είναι φυσιολογικές ενώ τιμές >του 1.2 δείχνουν ότι οι αρτηρίες είναι ασυμπίεστες πιθανόν λόγω σακχαρώδη διαβήτη ή άλλων παθολογικών καταστάσεων. Όταν ο δείκτης είναι από 0.41 έως 0.89 έχουμε διαλείπουσα χωλότητα(πόνο κατά την βάδιση) ενώ στις περιπτώσεις κρίσιμης ισχαιμίας λαμβάνει τιμές < του 0,4.

→ Με ποιες εξετάσεις μπορούμε να διαγνώσουμε την περιφερική αρτηριοπάθεια και αν χρειαστεί να προχωρήσουμε σε επέμβαση;

Το έγχρωμο υπερηχογράφημα(triplex) είναι μία εξέταση αξιόπιστη, προσιτή και χαμηλού κόστους η οποία μπορεί να μας δώσει χρήσιμες πληροφορίες για την ύπαρξη βλαβών, το σημείο που αυτές βρίσκονται καθώς και την αιμοδυναμική επίδραση τους. Η αξονική αγγειογραφία (CTA) όπως και η μαγνητική αγγειογραφία(MRA) μας δίνουν σημαντικές πληροφορίες ενόψει μιας πιθανής επέμβασης. Η ψηφιακή αφαιρετική αγγειογραφία (DSA) είναι επεμβατική μέθοδος και εκτελείται στις περιπτώσεις μιας ενδεχόμενης επέμβασης.

→ Τι μπορώ να κάνω να βελτιώσω την απόσταση βάδισης, αλλάζοντας τον τρόπο ζωής μου με την βοήθεια των φαρμάκων χωρίς να υποβληθώ σε χειρουργική επέμβαση;

Η αλλαγή του τρόπου ζωής είναι πολύ σημαντική για την βελτίωση των συμπτωμάτων της περιφερικής αρτηριοπάθειας κυρίως στο στάδιο της διαλείπουσας χωλότητας. Η άσκηση υπό επίβλεψη είναι πρωταρχικής σημασίας γιατί ο ασθενής βαδίζοντας μέχρι να αισθανθεί πόνο και λίγο περισσότερο, αναπτύσσει παράπλευρη κυκλοφορία γεγονός που τον βοηθάει να μειωθούν τα συμπτώματα του και να βελτιωθεί η κλινική του εικόνα. Το πρόγραμμα αυτό σε συνδυασμό με την βέλτιστη φαρμακευτική αγωγή για την ρύθμιση των παραγόντων κινδύνου όπως η διακοπή του καπνίσματος, η ρύθμιση της χοληστερόλης, του σακχαρώδη διαβήτη, της αρτηριακής υπέρτασης μαζί με την λήψη αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων οφείλεται να ακολουθείται από κάθε ασθενή που βρίσκεται σε στάδιο διαλείπουσας χωλότητας πριν προβούμε σε οποιαδήποτε επεμβατική παρέμβαση.

→ Πότε είναι απαραίτητη μία χειρουργική επέμβαση;

Αναγκαία κρίνεται η χειρουργική παρέμβαση στις περιπτώσεις εκείνες ο χειρουργός παρεμβαίνει ώστε να ανακουφίσει τον ασθενή από τα συμπτώματα του ή παρουσιάζεται απειλή απώλειας του άκρου. Στην περίπτωση της κρίσιμης ισχαιμίας, ο ασθενής παρουσιάζει άλγος ηρεμίας ώστε να μην μπορεί να κοιμηθεί τα βράδια ή να ξεκουραστεί γεγονός που έχει δραματική επίπτωση στην ποιότητα ζωής του. Κάτι ανάλογο έχουμε όταν ο ασθενής παρουσιάζει εξελκώσεις και γάγγραινα στα κάτω άκρα γεγονός που θέτει το σκέλος υπό άμεση απειλή για απώλεια. Η χειρουργική παρέμβαση κρίνεται αναγκαία και στο στάδιο της περιοριστικής διαλείπουσας χωλότητας σε σημείο να προκαλεί αναπηρία στον ασθενή και αδυναμία να εκτελέσει τις καθημερινές του δραστηριότητες. Σημαντικό είναι πρώτα να έχουμε ακολουθήσει πιστά την άσκηση υπό επίβλεψη με την βέλτιστη φαρμακευτική αγωγή για επαρκές χρονικό διάστημα, χωρίς επιτυχία.

→ Ποιες είναι οι επεμβατικές επιλογές που έχω;

Οι επιλογές που έχουμε χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:

Στην αγγειοπλαστική με ή χωρίς την τοποθέτηση ενδονάρθηκα(stent), γίνεται παρακέντηση της μηριαίας αρτηρίας με βελόνη και με την βοήθεια συρμάτων οδηγών και καθετήρων διαμέσου του αυλού του αγγείου φτάνουμε στην περιοχή της βλάβης. Ακολουθεί διαστολή της βλάβης με μπαλόνι και ενδεχόμενη τοποθέτηση ενδονάρθηκα(stent). Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι ότι μπορεί να γίνει με τοπική αναισθησία και έχει μειωμένο χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο. Η αρτηριακή παράκαμψη (bypass) γίνεται με την χρήση συνθετικού ή αυτόλογου μοσχεύματος. Προτιμάται στις περιπτώσεις εκείνες στις οποίες η βλάβη είναι μεγάλου μήκους ή έχουμε παρουσία πολλαπλών βλαβών. Χρήζει γενικής αναισθησίας και μεγαλύτερης παραμονής στο νοσοκομείο.