Aφορά το 70% όλων των περιπτώσεων ισχαιμίας των άνω άκρων. Οφείλεται σε συσπάσεις των αγγείων αγνώστου αιτιολογίας με πρόκληση ισχαιμικών επεισοδίων. Διακρίνεται στο πρωτοπαθές αγνώστου αιτιολογίας και στο δευτεροπαθές που εκδηλώνεται ως συνέπεια άλλης υποκείμενης νόσου.
Με τον ορισμό πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud ονομάζεται η παροξυσμική τριφασική εναλλαγή(ωχρότητα-κυάνωση-ερυθρότητα) ως αποτέλεσμα μιας αναστρέψιμης αγγειακής ανεπάρκειας των άκρων που προκαλείται από το ψύχος ή την συναισθηματική φόρτιση. Ορισμένες κατηγορίες επαγγελμάτων όπως χειριστές κομπρεσέρ και αυτών που εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους εμφανίζουν μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης.
Η ωχρότητα οφείλεται σε παροδική απόφραξη των δαχτυλικών αρτηριών και αρτηριολίων με συνοδό αίσθημα αιμωδίας ή παραισθησίας. Η κυάνωση που ακολουθεί οφείλεται σε αντανακλαστική διάταση των τριχοειδών καθώς και των φλεβολίων και δίοδο αίματος χαμηλής περιεκτικότητας σε οξυγόνο. Η ερυθρότητα οφείλεται σε αντιδραστική υπεραιμία που προκαλεί η συσσώρευση διαφόρων μεταβολιτών. Έχουμε επαναθέρμανση του άκρου συνοδευόμενη από πόνο και αίσθημα ψύχους με επιδείνωση κατά την έμμηνο ρύση ή την εμμηνόπαυση.
Το πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud προσβάλλει νεαρές γυναίκες με παροξυσμική εμφάνιση, αλλοίωση του δέρματος και συμμετρική προσβολή του δέρματος εκτός αντιχείρων. Δεν αλλοιώνει τις σφύξεις, δεν προκαλεί γάγγραινα ενώ η αγγειογραφία και η πληθυσμογραφία μετά την χορήγηση αγγειοδιασταλτικών είναι φυσιολογικές.
Το δευτεροπαθές φαινόμενο Raynaud προσβάλλει και τα δύο φύλα, συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας. Οι παράγοντες που το επιδεινώνουν είναι το κάπνισμα, ο διαβήτης, η υπέρταση.
Τα αίτια οργανικής βλάβης των περιφερικών αρτηριών στα άνω άκρα μπορεί να οφείλονται σε αποφρακτική αρτηριοπάθεια(αρτηριοσκλήρυνση, νόσο του Βurger, εμβολή, θρόμβωση, αγγειίτιδες), τραυματισμούς(χειριστές μηχανημάτων όπως κομπρεσέρ), αυτοάνοσα νοσήματα(παθήσεις του κολλαγόνου), αιματολογικές διαταραχές(πολυκυτταραιμία, κρυοσφαιριναιμία), τοξικές ουσίες(εργοταμίνη) καθώς και διάφορες άλλες όπως υποθυρεοειδισμός, ασταθής στηθάγχη. Παρατηρείται ασυμμετρία ή απουσία σφύξεων, τροφικές αλλοιώσεις με παθολογική εικόνα στην αγγειογραφία καθώς και την πληθυσμογραφία.
Η διάγνωση γίνεται με την βοήθεια του ιστορικού, την κλινική εξέταση του ασθενούς όπως για παράδειγμα την επισκόπηση(χρώμα, παρουσία τροφικών αλλοιώσεων), την ψηλάφηση των σφύξεων, την ακρόαση καθώς και την μέτρηση πιέσεων και στα δύο άκρα. Η δοκιμασία κοπώσεως, η δοκιμασία κατά Allen, εμβαπτίσεως σε κρύο νερό, πληθυσμογραφία και αγγειογραφία μπορεί να αποδειχθούν αρκετά χρήσιμες.
Η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική όπως η αποφυγή κρύου, υγρασίας, η διακοπή του καπνίσματος, οι ανταγωνιστές ασβεστίου, προσταγλανδίνες ακόμα και πλασμαφαίρεση. Η χειρουργική θεραπεία μπορεί να είναι η συμπαθεκτομή, παρακαμπτήριες επεμβάσεις.